Welke maatregelen kan de AFM opleggen?

Overzicht maatregelen

De AFM kan de volgende informele maatregelen treffen:

• normoverdragend gesprek/brief
• waarschuwingsbrief

Daarnaast beschikt de AFM over de volgende meest gebruikte formele maatregelen:

• openbare waarschuwing
• aanwijzing
• last onder dwangsom
• boete
• aanwijzing stille curator
• vergunningintrekking
• toezegging

Naast deze handhavingsmaatregelen kan de AFM bijvoorbeeld ook een zaak overdragen aan het Openbaar Ministerie door aangifte te doen van een strafbaar feit of een tuchtklacht indienen tegen een accountantsorganisatie bij de Accountantskamer.

Voornemen tot handhaving

Voordat de AFM overgaat tot het opleggen van een formele maatregel wordt de overtreder (doorgaans een onderneming) de mogelijkheid gegeven om haar zienswijze te geven op een voorgenomen maatregel. De AFM verstuurt een onderneming in dat geval eerst een ‘voornemen’. In bepaalde gevallen mag de AFM afzien van verzending van een voornemen.

Toezichtantecedenten

Informele en formele maatregelen worden aangemerkt als een toezichtantecedent voor iedereen die een functie als (mede)beleidsbepaler bekleedde of feitelijk zeggenschap had over het beleid van de instelling aan wie de aanwijzing is gegeven. Toezichtantecedenten kunnen relevant zijn voor de beoordeling van de betrouwbaarheid van betrokken personen.

Normoverdragend gesprek of brief

De AFM geeft de onderneming schriftelijk of mondeling uitleg over de overtreden norm. De onderneming wordt erop gewezen dat zij in overtreding is van wet- en regelgeving. De onderneming wordt bijvoorbeeld gevraagd aan te geven hoe zij aan de norm gaat voldoen en hoe zij voorkomt dat de norm in de toekomst wordt overtreden.

Waarschuwingsbrief

De onderneming wordt gewaarschuwd dat zij in overtreding is van wet- en regelgeving. De onderneming wordt gevraagd aan te geven hoe zij aan de norm gaat voldoen en hoe zij voorkomt dat de norm in de toekomst wordt overtreden.

Openbare waarschuwing via persbericht

De AFM kan een openbare waarschuwing uitvaardigen op grond van de Wet financieel toezicht (Wft) of de Wet handhaving consumentenbescherming (Whc). Een waarschuwing heeft als doel het publiek te waarschuwen om schade te voorkomen en draagt bij aan de bescherming en/of voorlichting van consumenten of andere partijen.

Aanwijzing

Bij een aanwijzing wordt de onderneming die niet voldoet aan de toepasselijke wet- en regelgeving verplicht om binnen een door de AFM gestelde redelijke termijn een gedragslijn te volgen ten aanzien van de in de aanwijzing opgenomen punten. Een onderneming moet deze aanwijzing opvolgen. Deze maatregel wordt genomen om te zorgen dat de onderneming de overtreding staakt. De aanwijzing kan ook strekken tot het heenzenden van een (mede)beleidsbepaler van wie de geschiktheid en/of betrouwbaarheid niet langer buiten twijfel staat.

Last onder dwangsom

Een last onder dwangsom is een maatregel waarbij een onderneming een termijn krijgt waarbinnen hij dient te voldoen aan een opdracht (last). Een last is erop gericht dat de betrokken onderneming iets doet (bijvoorbeeld een norm naleven) of met iets stopt (bijvoorbeeld het overtreden van een norm). Als de overtreder niet binnen de gestelde termijn voldoet aan de last, wordt ‘de dwangsom verbeurd’. Dit betekent dat de onderneming een bedrag (dwangsom) moet gaan betalen omdat zij niet voldoet aan de last.

De dwangsom kan worden vastgesteld op een bedrag ineens, een bedrag per tijdseenheid dat de last niet wordt uitgevoerd of op een bedrag voor iedere overtreding van de last. De hoogte van de dwangsom wordt bepaald aan de hand van de zwaarte van de geschonden norm en de beoogde werking van de dwangsomoplegging. In het besluit van de AFM wordt een bedrag vastgesteld waarboven geen dwangsom meer wordt verbeurd. Op het moment dat een last onder dwangsom wordt verbeurd, wordt het besluit tot het opleggen van de last onder dwangsom door de AFM gepubliceerd.

Boete

Als de AFM een overtreding vaststelt, dan kan zij een bestuurlijke boete opleggen aan de overtreder. Zij kan dit doen op basis van verschillende wetten.

Instellen stille curator

De AFM kan een curator benoemen ten aanzien van alle of bepaalde organen of vertegenwoordigers van een financiële onderneming als die financiële onderneming niet voldoet aan de Wft. De curator wordt benoemd door het benoemingsbesluit. Het benoemingsbesluit bevat onder meer een beschrijving van de belangen waardoor de curator zich dient te laten leiden. De toezichthouder benoemt de curator voor ten hoogste een jaar, met de mogelijkheid om deze termijn telkens voor ten hoogste een jaar te verlengen.

Er is een dynamisch aankoopsysteem uitgezet waar geïnteresseerde ondernemers die curatordiensten leveren zich voor kunnen aanmelden. De aanbesteding is gepubliceerd en te vinden op TenderNed.

Vergunning intrekken

Onder bepaalde omstandigheden kan de AFM de vergunning van een onderneming intrekken. Het intrekken van vergunning kan plaatsvinden op verzoek van de vergunninghouder, maar ook op initiatief van de AFM. Bijvoorbeeld wanneer de AFM vaststelt dat een onderneming niet aan bepaalde normen voldoet en vaststelt dat er geen andere middelen ter beschikking staan om naleving van die normen af te dwingen en een afweging van alle belangen ook niet tot een andere conclusie leidt.

Een ander voorbeeld: wanneer de AFM vaststelt dat de vergunninghoudende onderneming feiten of omstandigheden heeft verzwegen op het moment van vergunningverlening. Als deze feiten of omstandigheden voor de AFM reden zouden zijn geweest om de vergunningaanvraag af te wijzen, kan de AFM alsnog de verleende vergunning intrekken. Een ingetrokken vergunning verdwijnt uit het register van de AFM.

Toezegging

Een toezegging is een van de handhavingsmaatregelen die de AFM kan gebruiken op grond van de Wet handhaving consumentenbescherming (Whc). Een toezegging is een eenzijdige en openbare verklaring van een bedrijf waarin het bedrijf toezegt in het vervolg af te zien van een bepaalde gedraging, of om een bepaalde gedraging in het vervolg op een specifieke manier vorm te geven zodat deze niet in strijd is met de wettelijke bepalingen.

De toezegging is geen besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Bezwaar en beroep is daarom niet mogelijk. De AFM zal een toezegging in beginsel altijd openbaar maken via een persbericht en plaatsen op haar website.