Toezicht op open normen

Gewenst specifiek gedrag in specifieke situaties

Veel normen die gelden voor pensioenuitvoerders komen uit de Pensioenwet (Pw), de Wet verplichte beroepspensioenregeling, en de Wet op het financieel toezicht (Wft), en zijn rule based. Ze schrijven specifiek gedrag voor in specifieke situaties, dat zijn gesloten normen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de eis dat pensioenuitvoerders jaarlijks een Uniform Pensioenoverzicht (UPO) moeten sturen en welke informatie dat moet bevatten.

Op principe gebaseerd: open norm

Vaak zijn normen in de Pw en de Wft anders van aard: ze zijn principle based. Dit soort normen beschrijven het uiteindelijke doel van het gedrag dat de wetgever wil zien, ofwel het principe of de waarde achter de norm. Deze normen worden ‘open normen’ genoemd. Denk hierbij aan voor de pensioensector kenmerkende normen als: de informatie die de pensioenuitvoerder verstrekt of beschikbaar stelt moet correct, duidelijk, evenwichtig en tijdig zijn (artikel 48, eerste lid, Pw).

Open norm biedt ruimte, maar vraagt om verantwoordelijkheid

Open normen laten ruimte voor professionele afwegingen. Ze vragen om zelfstandig nadenken en verantwoordelijkheid nemen, in plaats van alleen regels volgen. Dit laat ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en innovaties en ruimte om aan te sluiten bij de kenmerken en behoeftes van de specifieke deelnemerspopulatie van de pensioenuitvoerder.

De vrijheid van pensioenuitvoerders om open normen zelf in te vullen, is niet onbegrensd. Met de eigen beoordelingsruimte komt ook een grote verantwoordelijkheid. De eigen beoordelingsruimte vraagt van pensioenuitvoerders om vooraf goed te onderbouwen en vastleggen waarom een bepaalde keuze passend is voor de specifieke deelnemersgroepen, of die keuze begrijpelijk is, en hoe voorzienbare risico’s daarbij worden gemitigeerd.

Het is bovendien belangrijk dat er interne processen zijn die tegenspraak faciliteren, bijvoorbeeld via interne toetsingsmomenten waarbij tweedelijnfuncties zoals compliance of risicomanagement betrokken zijn. Daarnaast kunnen nieuwe inzichten aanpassingen vereisen om blijvend aan de norm te voldoen. Denk daarbij aan uitkomsten van monitoring, evaluaties en deelnemersonderzoeken. Ook hierbij geldt dat onderbouwing, vastlegging en uitlegbare besluitvorming essentieel is

Toetsen op belang van deelnemer

Bij onze beoordeling kijken wij of de pensioenuitvoerder in redelijkheid tot de invulling van de norm is gekomen. In de praktijk betekent dit dat wij toetsen of bij de invulling van de norm het belang van de individuele deelnemer voldoende centraal is gesteld. Wij maken door middel van leidraden en andere uitingen zoveel mogelijk duidelijk en kenbaar waar wij in ons toezicht op open normen naar kijken. De beoordelingskaders zullen nagenoeg volledig gebaseerd zijn op de wettekst, de memorie van toelichtingen en, voor zover van toepassing, eerder gepubliceerde guidance.