Onderzoek

De AFM kan besluiten om bij een financieel dienstverlener op kantoor onderzoek te doen. Meestal ontvangt een financieel dienstverlener vooraf een aankondiging. Vaak vragen wij dan ook alvast informatie op, zoals productieoverzichten, procedurebeschrijvingen en/of kopieën van een klantdossiers. Soms kunnen we ook onverwachts langskomen.

Wanneer we aangekondigd langskomen, maken we een afspraak en vragen wij vaak om alvast specifieke informatie klaar te leggen. Tijdens dit bezoek spreken wij met de beleidsbepaler(s) en verzamelen we informatie zodat we de feiten kunnen vaststellen.

Voorbeeldsituatie hoe de AFM onderzoek doet

Als de AFM onderzoek komt doen bij een financiële dienstverlener, komen er altijd minimaal twee AFM medewerkers langs. Vaak wordt begonnen met een managementgesprek met de beleidsbepaler(s). In dit gesprek komen onderwerpen als: bedrijfsvoering, achtergronden van het bedrijf, bedrijfsstructuur, wijze van adviseren, processen en beloningsbeleid aan bod. Een dergelijk gesprek duurt meestal tussen de twee en drie uur.

Na het managementgesprek gaan de medewerkers informatie verzamelen op basis waarvan zij feiten kunnen vaststellen. De medewerkers gaan bijvoorbeeld de gekopieerde dossiers onderzoeken op compleetheid. Mocht er relevante informatie ontbreken, dan wordt gevraagd om de betreffende informatie alsnog te printen of te kopiëren. Dit kan het geval zijn als bijvoorbeeld offertes niet zijn gekopieerd omdat deze in een andere map worden bewaard.

De AFM medewerkers nemen de gekopieerde dossiers mee naar de AFM voor een analyse. De AFM kan, om te controleren of deze gekopieerde dossiers representatief zijn voor alle klantdossiers, een aselecte steekproef uit de overige representatieve klantdossiers nemen. Mocht blijken dat de gekopieerde dossiers en de dossiers uit de aselecte steekproef bij gelijksoortige adviezen sterk verschillen, dan kan het zijn dat de gekopieerde dossiers niet worden meegenomen in het onderzoek. In plaats daarvan selecteert de AFM een aantal nieuwe dossiers die ter plaatse gekopieerd worden. Als de AFM dossiers nodig heeft die (nog) niet zijn gekopieerd en het maken van kopieën is niet mogelijk, dan worden de originele dossiers meegenomen en gekopieerd bij de AFM. De onderzochte financiële dienstverlener ontvangt de dossiers per aangetekende post retour.

Na afloop van het verzamelen van informatie, vindt een korte terugkoppeling plaats. Er kunnen geen uitspraken gedaan worden over eventuele de overtredingen en de gevolgen daarvan. De AFM zal eerst de feiten vaststellen en vormt dus geen oordeel op dit moment van terugkoppeling.

Een onderneming krijgt kort na ons bezoek een terugkoppeling. Wij doen dan nog geen uitspraken over eventueel vastgestelde overtredingen en de gevolgen die de AFM daaraan zal verbinden. De AFM stelt namelijk eerst de feiten vast en vormt zich dus nog geen oordeel op dit moment van terugkoppeling. Wij sturen een conceptrapportage met alle bevindingen. Een onderneming heeft de mogelijkheid om binnen een termijn op de conceptrapportage te reageren. Deze reactie wordt meegenomen bij het vaststellen van de feiten. Na een eventuele reactie, verwerken wij de conclusies in een definitieve rapportage.

De toezichthouders van de AFM hebben de bevoegdheid om alle inlichtingen te vorderen die nodig zijn voor een onderzoek. Een financiële dienstverlener moet medewerking verlenen als de AFM informatie opvraagt. Als een onderneming geen medewerking verleent, kan de AFM maatregelen nemen door bijvoorbeeld een last onder dwangsom op te leggen.

Wij hebben ook de bevoegdheid om plaatsen te betreden. Als de deur niet geopend wordt, kunnen wij de politie inschakelen om toch binnen te komen. Tijdens het onderzoek ter plaatse mogen wij kopieën maken van stukken en digitale bestanden of, als dat nodig is, stukken meenemen om ze op het kantoor van de AFM te kopiëren.

Medewerkingplichten en -rechten

De AFM is een bestuursorgaan waarop de Algemene wet bestuursrecht (Awb) van toepassing is. De tekst van de Awb kunt u gratis bekijken op de website www.wetten.nl.

De Awb geeft de toezichthouders van de AFM de bevoegdheid om inlichtingen te vorderen die nodig zijn voor een onderzoek. Een ieder heeft hierbij een medewerkingplicht en moet zijn medewerking verlenen als de AFM informatie opvraagt. Als er geen medewerking wordt verleend, kan de AFM maatregelen nemen door bijvoorbeeld een last onder dwangsom op te leggen. Ook kan de AFM het niet meewerken kwalificeren als een economisch delict. In dat geval zou de overtreder strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.

Ook heeft de AFM de bevoegdheid om plaatsen binnen te treden. Onder plaatsen valt bijvoorbeeld het kantoorpand van een financiële dienstverlener. Als de deur niet geopend wordt, heeft de AFM de mogelijkheid om de hulp in te schakelen van de politie om toch binnen te komen.

De medewerkers van de AFM hebben ook beperkingen bij het opvragen van informatie en het doen van onderzoeken. De bevoegdheid tot binnentreden van plaatsen houdt niet het doorzoe­ken van die plaatsen in. De Awb geeft toezichthou­ders dus niet de bevoegd­heid om willekeurig kasten, laden en andere bergplaatsen te openen. Een AFM medewerker mag wel vragen of een financiële dienstverlener een dossierkast wil open maken, maar mag niet zelf een kast openmaken als een financiële dienstverlener geen toestemming heeft verleend. Ook mogen AFM medewerkers alleen woningen (niet zijnde kantoorpand) betreden na toestemming van de bewoner.