Nadere uitleg over toepassing van NHG beheercriteria bij ontslag hoofdelijke aansprakelijkheid

Potentieel kwetsbare groep klanten

Bij relatiebreuk verzoekt de klant de hypotheekaanbieder om een van de twee partners te ontslaan uit de hoofdelijke aansprakelijkheid van de hypotheek. Wanneer er sprake is van overwaarde wordt het hypothecair krediet (hypotheek) ook vaak verhoogd om de ex-partner uit te kunnen kopen. De AFM heeft het signaal ontvangen dat sommige aanbieders bij relatiebreuk standaard de NHG beheercriteria gebruiken om te toetsen of het krediet aan de achterblijvende partner verantwoord is. Deze criteria kunnen zonder nadere onderbouwing echter niet als vervanging dienen voor de reguliere normen in de Trhk.

De AFM hecht er waarde aan dat er zorgvuldig wordt omgegaan met deze potentieel kwetsbare groep klanten. Zolang woningbehoud in het belang is van de klant dan verwachten wij dat aanbieders ernaar streven om dat te ook bereiken, mits er sprake is van een bestendige financiële situatie voor de klant.

Maatwerk is mogelijk, maar moet goed zijn onderbouwd

De AFM benadrukt dat bij ‘ontslag hoofdelijke aansprakelijkheid’ de regels voor verantwoorde kredietverstrekking gelden. Dit betekent dat een aanbieder moet toetsen of de klant de hypotheek kan dragen op basis van de reguliere normen in de Trhk. Wanneer uit deze toets volgt dat de hypotheek niet passend is, dan kan de aanbieder maatwerk toepassen (conform artikel 4, eerste lid, Trhk). Bij maatwerk moet de aanbieder motiveren en in het dossier onderbouwen, waarom het krediet verantwoord is en aannemelijk maken dat er sprake is van een bestendige situatie.

De Beheertabellen van het Nibud uit de Voorwaarden & Normen van NHG kunnen aanbieders helpen om beter maatwerk te leveren en de toets meer op de klantsituatie toe te spitsen. Het Nibud heeft voor de NHG beheercriteria namelijk specifieke financieringslasttabellen ontwikkeld. Zo heeft het Nibud hierin meegenomen dat alleenstaanden in vergelijking met paren bij gelijk inkomen een hoger percentage van hun inkomen kunnen besteden aan hypotheeklasten. Ook kan een aanbieder in lijn met de NHG Beheercriteria de specifieke omstandigheden van de klant toetsen op basis van de werkelijke lasten.

Bestendige situatie voor de klant

Het is in alle gevallen belangrijk dat de aanbieder vaststelt en in het dossier onderbouwt, dat er sprake is van een bestendige situatie voor de partner die in de woning blijft. Door te rekenen met de werkelijke rentelasten bij variabele rente of een kortlopende rente in plaats van de toetsrente is er in beginsel geen sprake van bestendigheid. Ook acht de AFM het niet verantwoord om het ontslag van hoofdelijke aansprakelijkheid te geven op basis van het inkomen uit een tijdelijk contract zonder intentieverklaring. Onder dergelijke omstandigheden is het aan de aanbieder om te onderbouwen waarom de situatie wel bestendig is of samen met de klant op zoek te gaan naar een passende oplossing, de aanbieder kan dan bijvoorbeeld kijken naar oplossingen vanuit preventief- of achterstandsbeheer.

Gebruik NHG beheercriteria voor andere doeleinden

De AFM begrijpt dat aanbieders de NHG beheercriteria ook voor andere doeleinden gebruiken, zoals bij bijzonder beheer. Deze beheercriteria kunnen dan functioneren als objectieve maatstaf om te beoordelen in hoeverre de klant op dat moment nog aan zijn verplichtingen kan voldoen. De NHG beheercriteria borgen niet dat de situatie bestendig is. Als de aanbieder op de hoogte is van het feit dat de klant in de toekomst mogelijk niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen, is het van belang dat de aanbieder de klant actief en tijdig monitort. Dit geldt uiteraard in alle situaties dat een aanbieder weet dat er een verhoogd risico is op betalingsproblemen.

Meer informatie

Lees ook het bericht van het NHG: Aandacht voor gebruik beheercriteria bij relatiebeëindiging