Europa

Het nieuwe raamwerk voor het financiële toezicht in de Europese Unie, het European System of Financial Supervision, bestaat uit het microprudentieel en het macroprudentieel toezicht.

Het zogeheten microprudentieel toezicht is de verantwoordelijkheid van drie nieuwe sectorale toezichthoudende autoriteiten, de zogenaamde European Supervisory Authorities (ESA’s); de European Securities and Markets Authority (ESMA), de European Banking Authority (EBA) en de European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA). De AFM is vertegenwoordigd in ESMA, DNB neemt deel aan EBA en EIOPA.

Het zogeheten macroprudentieel toezicht, kort gezegd de financiële stabiliteit en het systeemrisico, is de verantwoordelijkheid van de European Systemic Risk Board (ESRB). Zowel de AFM als DNB nemen deel aan de ESRB.

Buiten ESMA en de ESRB wordt in samenwerking met DNB deelgenomen aan de volgende comités:

European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA)
European Banking Authority (EBA)
Daarnaast neemt de AFM deel aan de Committee of European Audit Oversight Bodies (CEAOB), het coördinerend mechanisme tussen de toezichthouders op accountantsorganisaties in de Europese Unie/Europese Economische Ruimte.

Binnen het raamwerk van Europese toezichthouders is de European Securities and Markets Authority (ESMA) de voor de AFM belangrijkste en meest relevante organisatie voor het toezicht van de AFM in Europa. Per 1 januari 2011 is het Europese samenwerkingsverband van effectentoezichthouders (CESR) overgegaan in ESMA, een onafhankelijke Europese autoriteit die bijdraagt aan de versterking van het financiële stelsel in Europa.

In ESMA zijn alle effectentoezichthouders van de lidstaten van de EU vertegenwoordigd, evenals Noorwegen, IJsland en Liechtenstein en heeft vergaande taken en bevoegdheden:

• Direct toezicht op Credit Rating Agencies (CRA’s).
• Opstellen van (concept) bindende technische standaarden.
• Toezicht op een consistente toepassing van EU regelgeving op nationaal niveau en mogelijk bindend ingrijpen bij een onjuiste toepassing.
• Tijdens crises coördineren en faciliteren en indien nodig bindende maatregelen opleggen.
• Tijdelijk verbieden of beperken van specifieke financiële activiteiten.
• Bemiddelen bij geschillen tussen nationale toezichthouders en eventueel een bindend eindoordeel vellen.

Gezien de vergaande taken en bevoegdheden is ESMA van groot belang voor het toezicht van de AFM en de Nederlandse markt. Zo is ESMA, naast het directe toezicht op CRA’s, in uitzonderlijke gevallen zelfs bevoegd om een besluit te nemen dat direct gericht is tot een individuele financiële instelling. Daarnaast is het de verwachting dat ESMA in de toekomst meer directe toezichtstaken zal krijgen.

Het belangrijkste besluitvormingsorgaan is de Board of Supervisors en bestaat uit de voorzitters van de nationale autoriteiten en een onafhankelijke voorzitter (voormalig AFM-directeur Steven Maijoor). ESMA is gevestigd in Parijs.

Als gevolg van de kredietcrisis is het duidelijk geworden dat het onderwerp systeemrisico zich niet enkel beperkt tot het terrein van de centrale banken en prudentiële toezichthouders. Zowel op Europees als mondiaal niveau wordt de rol van het gedragstoezicht bij het identificeren en mitigeren van systeemrisico steeds meer benadrukt. Daarom is de AFM, naast DNB, lid van de European Systemic Risk Board (ESRB).

De belangrijkste taak van de ESRB is het detecteren van risico’s die het financiële stelsel als geheel kunnen raken en in een vroeg stadium aanbevelingen en waarschuwingen uitbrengen. Deze aanbevelingen en waarschuwingen kunnen gericht zijn aan de EU als geheel, één of meer Lidstaten, ESA’s of nationale toezichthouders. Aanbevelingen kunnen ook aan de Commissie gericht zijn wanneer het EU-wetgeving betreft.

De ESRB is gevestigd in Frankfurt, voorzitter is de president van de ECB. Het belangrijkste besluitvormingsorgaan is de General Board.

De Committee of European Audit Oversight Bodies (CEAOB) is het belangrijkste orgaan over de Europese samenwerking op het gebied van toezicht op accountantsorganisaties. Het is ingesteld op grond van Verordening 537/2014, als opvolger met een uitgebreider takenpakket van de European Group of Audit Oversight Bodies (EGAOB). De CEAOB is op 17 juni 2016 officieel ingesteld.

Alle toezichthouders op accountantsorganisaties van de EU-lidstaten zijn lid van de CEAOB. De toezichthouders van de lidstaten van de EER zijn observer. ESMA is lid zonder stemrecht en de Europese Commissie is vicevoorzitter van de CEAOB. EBA en EIOPA zijn observers van de CEAOB.

De CEAOB heeft de volgende taken:

• Faciliteren van uitwisseling van informatie, expertise en best practices over de implementatie van de Audit Verordening (537/2014) en Richtlijn (2006/43/EC)
• Geven van advies aan de Europese Commissie en aan de CEAOB-leden over de implementatie van de verordening en richtlijn
• Bijdragen aan de beoordeling van het publiek toezicht in de derde landen en de samenwerking tussen lidstaten en derde landen
• Bijdragen aan de beoordeling van internationale controlestandaarden en hun totstandkomingsproces
• Bijdragen aan de verbetering van de samenwerking voor het toezicht op accountantsorganisaties
• Het uitvoeren van specifieke coördinerende taken zoals bedoeld in de verordening of de richtlijn

De CEAOB kan niet-bindende richtlijnen uitvaardigen. Nadere informatie over de CEAOB en haar subgroepen, waaronder de jaarlijkse werkplannen en het jaarverslag staan op de website van de CEAOB.