AFM: Grote onzekerheid en volatiliteit op financiële markten door geopolitieke spanningen

Geopolitieke ontwikkelingen vormen risico voor financiële stabiliteit

“De onrust in de wereld door de internationale politieke ontwikkelingen vormen een risico voor de financiële stabiliteit in Nederland. De ontwikkelingen in de Verenigde Staten raken ook ons sterk door de verwevenheid van onze financiële markten en de afhankelijkheid van Amerikaanse financiële instellingen en infrastructuur. Samen optrekken in het toezicht is niet vanzelfsprekend meer.”, aldus bestuursvoorzitter Laura van Geest van de AFM. “Dit alles onderstreept het belang van Europese samenwerking en verdere ontwikkeling van de Europese kapitaalmarkten. Nu is het moment om de belofte van een echte interne EU-markt waar te maken.”

Toenemende digitalisering vraagt om aandacht voor cyberveiligheid en AI

Door de voortdurende digitalisering van processen in de financiële sector is cyberveiligheid cruciaal geworden. Zeker in het licht van de huidige geopolitieke situatie, waarin cyberaanvallen mogelijk toenemen, is het van belang dat instellingen digitaal en operationeel weerbaar zijn. Nieuwe regelgeving vanuit Europa (de Digital Operational Resilience Act) draagt hieraan bij en de AFM houdt sinds januari 2025 toezicht op de implementatie hiervan.
Verder gaan de ontwikkelingen op het gebied van AI razendsnel met mogelijke risico’s voor financiële instellingen en op kapitaalmarkten tot gevolg. Het gebruik van algoritmes en AI kan voordelen bieden die de efficiëntie bevorderen, maar vraagt tegelijkertijd om meer aandacht voor het risicomanagement van instellingen.

Liquiditeitsrisico’s konden worden geabsorbeerd, maar kunnen terugkeren bij nieuwe marktstress

De volatiliteit op de aandelenmarkten ligt sinds de aankondiging van de Amerikaanse handelstarieven hoger. Dit heeft tot nu toe niet tot grote liquiditeitsproblemen geleid bij financiële instellingen. Wel hebben beleggers, waaronder pensioenfondsen, tijdens deze periode forse verliezen geleden. Door de hoge volatiliteit en onzekerheid op financiële markten blijven beheerders van beleggingsinstellingen verhoogde liquiditeitsrisico’s lopen vanuit uitstroom van vermogen en margin calls. Het is van belang dat zij deze risico’s beheersen en passende maatregelen treffen. Ook is het goed om in het licht van de afgelopen stressperiode het stresstestbeleid, inclusief gebruikte scenario’s, tegen het licht te houden.

Betaalbaarheid woningen is verslechterd, blijvende aandacht nodig voor klimaatrisico’s

De alsmaar stijgende huizenprijzen zorgen voor een slechtere betaalbaarheid van woningen, al lijkt stabilisatie zichtbaar. De hoge woningvraag en het beperkte aanbod blijven hierbij bepalend. Een te hoge hypotheekschuld vormt een risico voor huishoudens, ondanks vastgezette rentes die dit deels verzachten. Beleid en gedrag van kredietverstrekkers, adviseurs en taxateurs moeten voorkomen dat de woningmarkt verder oververhit raakt.

Ook klimaatrisico’s, zoals funderingsschade, worden mogelijk onvoldoende meegenomen bij de waardebepaling van woningen, dus goede informatie hierover voor huishoudens is essentieel. De huidige dynamiek op de huizenmarkt zorgt er echter voor dat er meer wordt overboden en er geen voorbehoud op financiering of een bouwkundige keuring wordt opgenomen.

Lees hier het hele rapport