Wat zijn misstanden en incidenten?

Iedereen die een misstand constateert in de financiële dienstverlening kan dit melden bij de AFM. Dit kan over financiële ondernemingen gaan, maar ook over medewerkers van financiële ondernemingen of consumenten die met deze ondernemingen te maken hebben.

Voorbeelden van misstanden die u kunt melden

• als iets niet klopt bij een aanbieder, bijvoorbeeld ernstige problemen in de administratie of het aanstellingsbeleid
• ontwikkelingen in de financiële dienstverlening, bijvoorbeeld nieuwe producten en bedieningsconcepten die niet in het belang van de klant zijn
• in het oog springende slechte/opmerkelijke adviezen aan consumenten over financiële producten
• u kent iemand binnen de financiële dienstverlening die strafrechtelijke feiten heeft begaan
• er is mogelijk sprake van een ongelijk speelveld
• gevallen van fraude, vervalsing of oplichting
• ongeoorloofde provisies
• cold calling
• het zonder (correcte) vergunning verlenen van financiële diensten
• u bent werkzaam in de financiële dienstverlening en u weet dat de onderneming waar u werkt (mogelijk) de regels niet naleeft
• men adviseert en/of bemiddelt in financiële producten zonder de benodigde diploma’s
• beleidsbepalers met een strafblad die niet bij de AFM zijn aangemeld en achter de schermen aan de touwtjes trekken bij een financiële onderneming (de zogenaamde stromanconstructies).

Als aanbieder, adviseur, bemiddelaar of beleggingsonderneming bent u verplicht om de AFM op de hoogte te stellen van bepaalde ontwikkelingen binnen uw onderneming en van misstanden in de markt die u bij uw dagelijkse werkzaamheden tegenkomt. U kunt te maken krijgen met kwesties in uw bedrijf of in de sector die van negatieve invloed kunnen zijn op de naleving van wetten waar de AFM toezicht op houdt.

Verplichte meldingen kunt u niet anoniem doen. De meldplicht volgt uit artikelen 4:11, 4:92 en 4:97 van de Wet op het financieel toezicht (Wft). U draagt zelf de verantwoordelijkheid voor de melding van een incident bij de AFM. Incidenten moet u altijd zelf bij de AFM melden, ook als een andere partij over hetzelfde incident een melding bij de AFM heeft gedaan.  

Voorbeelden van situaties die u verplicht moet melden

• Misstanden en incidenten binnen uw onderneming die van invloed kunnen zijn op de betrouwbaarheid van beleidsbepalers, de integere en beheerste bedrijfsvoering en de continuïteit van de onderneming.
  
  
• Misstanden in de dagelijkse bedrijfsactiviteiten van ondernemingen waarmee u samenwerkt. Deze verplichting valt onder de ketenverantwoordelijkheid die gaat over samenwerking met andere (onder)bemiddelaars.

Meld direct

Als uw organisatie een dergelijke misstand constateert, dan moet u dit onmiddellijk melden aan de AFM. Als u zelf onderzoek doet, hoeft deze niet te zijn afgerond voordat u meldt aan de AFM. Uw uiteindelijke onderzoeksbevindingen ontvangt de AFM graag achteraf als aanvullende melding.

Adviseurs en bemiddelaars in de financiële dienstverlening zijn verplicht om de AFM op de hoogte te stellen van overtredingen van de Wft en andere  misstanden in de markt die zij bij hun dagelijkse werkzaamheden tegenkomen.

Voorbeelden hiervan zijn (ernstige vormen van) belangentegenstellingen, Wft-overtredingen of strafbare feiten die zich hebben voorgedaan en waarbij uw onderneming en/of uw medewerkers zijn betrokken. 

Er is ook sprake van een misstand wanneer door het gedrag van cliënten, uw onderneming en/of uw medewerkers het vertrouwen in uw onderneming of de financiële markten als geheel kan worden geschaad. Of wanneer incidenten binnen uw onderneming van invloed kunnen zijn op de betrouwbaarheid van beleidsbepalers, de integere en beheerste bedrijfsvoering en de continuïteit van uw onderneming.

Mogelijke misstanden in de dagelijkse bedrijfsactiviteiten van ondernemingen waarmee u samenwerkt moet u ook aan ons melden. Deze verplichting valt onder de ketenverantwoordelijkheid die gaat over samenwerking met andere (onder)bemiddelaars.  

Voorbeelden van misstanden en incidenten

Onderstaande opsomming is niet limitatief, maar bedoeld om u een indruk te geven van het type meldingen dat onder de meldplicht valt:

• Een beleidsbepaler wordt aangemerkt als verdachte van fiscale en/of strafrechtelijke antecedenten.
• De onderneming is betrokken bij een onderzoek van het Openbaar Ministerie, bijvoorbeeld door handel met voorkennis, witwassen van gelden, fraude, verduistering of oplichting. 
• De Belastingdienst legt een persoonlijke vordering op aan een beleidsbepaler.  
• Een medewerker van de onderneming heeft valsheid in geschrift gepleegd. Bijvoorbeeld een adviseur die een formulier ondertekent en deze presenteert als de handtekening van de klant, of het antedateren van aanvragen.
• Een bank dient een impactvolle claim in tegen de onderneming.  
• De aanstelling van een bemiddelaar bij een bank of verzekeraar wordt ingetrokken wegens hoge royementen.

De AFM houdt risicogestuurd toezicht. Om de belangrijkste risico’s goed in beeld te krijgen, zijn wij (mede) afhankelijk van uw meldingen over misstanden. In uw rol als aanbieder heeft u zicht op de partijen waarmee u samenwerkt en kunt u misstanden en overtredingen mogelijk constateren.

Als aanbieder bent u verplicht om de AFM op de hoogte te stellen van mogelijke misstanden in de markt die u bij uw dagelijkse werkzaamheden tegenkomt.

Voorbeelden

Hieronder staat een aantal voorbeelden van mogelijke situaties bij bemiddelaars en gevolmachtigde agenten die u moet melden:

• partijen waarmee de samenwerking op uw initiatief is beëindigd en de reden hiervan
• geweigerde samenwerking en de reden hiervan
• bemiddelaar tekent offerte namens cliënt
• omzeilen blokkades in offertesoftware
• in gestandaardiseerde cliëntenprofielen steeds dezelfde antwoorden aanvinken
• stelselmatig verstrekken van incorrecte en misleidende informatie
• tijdelijke aflossing lening door bemiddelaar om hogere hypotheek te kunnen afsluiten
• bewust onjuiste verklaring gezondheidstoestand cliënt
• uit website blijkt dat bemiddelaar activiteiten verricht die buiten de vergunning vallen
• bemiddelaar vult gezondheidsverklaring namens cliënt in
• enige diplomahouder of beleidsbepaler is langdurig afwezig
• directeur bemiddelaar is veroordeeld vanwege fraude
• slechte klachtafhandeling
• hypotheekfraude
• ontduikingsconstructies
• stelselmatig oversluiten van verzekeringsproducten
• slecht hypotheekadvies en/of onvoldoende kwaliteit van de dienstverlening
• (hoge) kosten voorafgaand aan kredietverlening.

Beleggingsondernemingen en beleggingsadviseurs zijn verplicht om de AFM op de hoogte te stellen van overtredingen van de Wft en andere misstanden in de markt die zij bij hun dagelijkse werkzaamheden tegenkomen. 

Voorbeelden van misstanden/overtredingen:

• ongebruikelijke transacties (voorheen de zogenaamde ‘MOT-melding’)
• ondernemingen die zonder vergunning een beleggingsdienst verlenen
• verbonden agenten die niet volgens de Wft handelen
• constructies die het provisieverbod proberen te omzeilen of daarmee strijdig zijn.