European Market Infrastructure Regulation (EMIR)

EMIR is een Europese verordening, wat betekent dat zij een rechtstreekse werking heeft in de lidstaten van de EU. EMIR bevat regels voor het afwikkelen van derivaten door een centrale tegenpartij (CCP), een vergunningplicht voor die CCP’s en eisen aan het onderpand en de overdraagbaarheid van posities, ook als de afwikkeling van de OTC-derivaten contracten niet via een CCP gebeurt.

De AFM houdt samen met DNB toezicht op de naleving van EMIR. De verdeling van toezichtsverantwoordelijkheden kunt u nalezen in artikel 2h van hetBesluit uitvoering EU-verordeningen financiële markten. Dit besluit is gewijzigd op 10 juli 2013 (wijziging besluit). DNB is de bevoegde toezichthouder voor banken, (her)verzekeraars en pensioenfondsen. De AFM is de bevoegde toezichthouder voor overige partijen.

Per 18 juni 2019 is de AFM ook de toezichthouder op de FRAND-principes, waarbij de AFM in de gaten  houdt of clearingdiensten worden aangeboden tegen eerlijke, redelijke, non-discriminatoire en transparante voorwaarden.

Er zijn verschillende formulieren die samenhangen met de verplichtingen uit EMIR. Ingevulde formulieren kunt u per e-mail sturen aan emir@afm.nl.

Formulier Template for the notifications for outstanding disputes
Financiële tegenpartijen moeten alle geschillen tussen partijen in relatie tot een OTC-derivatencontract, de waardering daarvan, of de uitwisseling van onderpand melden indien het gaat om een bedrag of waarde hoger dan 15 miljoen euro en indien het geschil minimaal 15 werkdagen duurt.

Formulier Report unconfirmed transactions
Financiële tegenpartijen die OTC-derivaten transacties niet tijdig bevestigen moeten deze transacties op maandelijkse basis melden.

In de melding moeten de transacties opgenomen worden die niet tijdig geconfirmeerd zijn en meer dan 5 werkdagen uitstaan (gerekend vanaf het moment dat ze uiterlijk bevestigd hadden moeten zijn).

Financiële tegenpartijen met een AFM-vergunning dienen deze meldingen te doen bij de AFM, financiële tegenpartijen met een vergunning van De Nederlandsche Bank (DNB) kunnen hiervoor bij DNB terecht.

Formulier Notification exceeding threshold
EMIR is geschreven met als doel systeemrisico in de financiële markten te verminderen. Om deze reden zijn niet-financiële partijen voor een groot deel van de vereisten uit EMIR vrijgesteld. Wel moet een niet-financiële onderneming voldoen aan bepaalde bilaterale afwikkeleisen en de meldingsplicht aan Trade Repositories.
Wanneer derivaten niet voor hedging worden gebruikt, worden deze transacties opgeteld tot bepaalde drempelwaarden. Wanneer een drempelwaarde wordt overschreden, wordt verondersteld dat deze ook een invloed op het systeem kunnen hebben.

Daarom moeten niet-financiële tegenpartijen die boven een deze drempelwaarden uitkomen ook aan een groot aantal vereisten uit EMIR voldoen. Zo moet een niet-financiële tegenpartij die de drempel overschrijdt dit melden bij ESMA en de AFM. Niet-financiële tegenpartijen zijn alleen aan de clearingverplichting onderworpen voor die instrumenten waarin de genoemde drempels zijn overschreden.

Ook een financiële tegenpartij kan nu aanspraak maken op vrijstelling van, bijvoorbeeld, de clearingverplichting zolang zij onder bepaalde drempelwaarden blijft. Deze drempelwaarden zijn dezelfde als voor niet-financiële tegenpartijen en zijn als volgt:

• €1 miljard nominale waarde voor krediet derivaten
• €1 miljard nominale waarde voor equityderivaten
• €3 miljard nominale waarde voor rentederivaten
• €3 miljard nominale waarde voor valutaderivaten
• €3 miljard nominale waarde voor grondstofderivaten

Zodra een financiële tegenpartij de drempel overschrijdt of ervoor kiest om de drempelwaarden niet te berekenen, is zij onderworpen aan de clearingverplichting en moet zij dit aan haar toezichthouder en aan ESMA melden.

Formulier Notification no longer exceeding threshold
Als de drempelwaarde niet langer wordt overschreden, dan moet dit afgemeld worden bij de AFM. Na afmelding zijn de additionele verplichtingen niet meer van toepassing.

Formulier Notification for an intragroup exemption from reporting
Intragroeptransacties tussen tegenpartijen waarbij één van de partijen een niet-financiële partij is, worden vrijgesteld van de rapportageverplichting aan Trade Repositories. Dat geldt ook voor contracten met tegenpartijen buiten de EU die, als ze binnen de EU gevestigd zouden zijn, zouden kwalificeren als niet-financiële tegenpartij. Als de moeder een financiële tegenpartij is, dan geldt de uitzondering niet. Partijen die van deze uitzondering gebruik willen maken, notificeren dit bij de toezichthouder. ESMA biedt hierover meer informatie.

Per 12 februari 2014 geldt de meldingsverplichting rapportageverplichting aan Trade Repositories. Iedere partij die een derivatencontract afsluit moet onder EMIR de details van deze transactie rapporteren aan een Trade Repository. Dit is een entiteit die centraal de rapportage van derivaten verzamelt en bewaart in een transactieregister. Deze Trade Repositories verschaffen regelgevers en toezichthouders meer inzicht in de (OTC)-derivatenmarkt. EMIR wil hiermee de transparantie van de derivatenmarkt vergroten.

Het toezicht op de naleving van de rapportageverplichtingen ligt in zijn geheel bij de AFM. Los van bovenstaande taakverdeling heeft DNB wel toegang tot de rapportages die de AFM ontvangt, voor zover dat voor de uitvoering van de taken van DNB nodig is. Ook kan DNB zelfstandig in overleg treden met een onder DNB-toezicht staande financiële onderneming over vragen rondom rapportages, onder meer voor OTC-derivaten.

Als u derivatencontracten gaat afsluiten, moet u:

• besluiten of u zelf gaat rapporteren of dit gaat uitbesteden
• voor de rapportages die u zelf uitvoert een Trade Repository kiezen

Voor ondernemingen geldt dat zij een Legal Entity Identifier (LEI) moeten aanvragen en jaarlijks verlengen.  

Wat wordt van u verwacht?

De rapportageplicht geldt voor alle derivaten en voor iedere gebruiker ervan. Dit betekent dat wanneer u partij bent bij een derivatencontract, u dit contract moet melden bij een Trade Repository. Dit geldt ongeacht of dit contract op een beurs, MTF of over-the-counter verhandeld is en ongeacht of dit contract onder de centrale clearingverplichting of bilaterale afwikkeleisen valt. Meer informatie over deze verplichtingen vindt u op de EMIR-overzichtspagina.

Beide partijen bij een derivatencontract rapporteren afzonderlijk de gegevens van dit contract en elke wijziging of beëindiging hiervan, ieder aan een Trade Repository van zijn keuze. De gegevens worden uiterlijk op de werkdag na de uitvoering van de transactie, de wijziging of de afwikkeling van het contract gerapporteerd. Bij transacties die binnen een groep plaatsvinden, zijn bepaalde uitzonderingen van de rapportageverplichting mogelijk.

Trade Repositories

In totaal zijn er op dit moment 6 geregistreerde Trade Repositories in de EU:

• DTCC Derivatives Repository Ltd. (DDRL), gevestigd in Engeland
• Regis-TR S.A., gevestigd in Luxemburg
• ICE Trade Vault Europe Ltd (ICE TVEL), gevestigd in Engeland
• UnaVista Ltd, gevestigd in Engeland
• CME Trade Repository Ltd (CME TR), gevestigd in Engeland
• Krajowy Depozyt Papierów Wartosciowych S.A. (KDPW), gevestigd in Polen.

Deze Trade Repositories zullen de rapportage van alle derivaten - commodities, schuld, buitenlandse handel, eigen vermogen commodities, valuta, equity, rente en anders/overige - op zich nemen, ongeacht of de contracten op de beurs verhandeld worden of niet.

Zelf rapporteren of uitbesteden?

U kunt ervoor kiezen zelf te rapporteren, of om dit uit te besteden. Er zijn hiervoor onder andere de volgende mogelijkheden:

• Iedere wederpartij rapporteert zelf direct aan de Trade Repository.
• De twee wederpartijen spreken af dat één van de wederpartijen beide rapportageverplichtingen op zich neemt.
• Eén van de wederpartijen besteedt de rapportageverplichting uit aan een derde partij terwijl de andere wederpartij zelf rapporteert.
• Beide wederpartijen besteden hun rapportageverplichting uit aan verschillende derde partijen.
• Beide wederpartijen besteden hun rapportageverplichting uit aan dezelfde derde partij, zoals de CCP.
• Voor transacties waarbij een financiële en een niet-financiële tegenpartij zijn betrokken, zal de financiële tegenpartij verantwoordelijk zijn voor de rapportageplicht van beide partijen.
• Als transacties intra-groep plaatsvinden en één van de partijen een niet-financiële partij is, kan aan de toezichthouder worden gemeld dat gebruik wordt gemaakt van een uitzondering van de rapportageverplichting. Deze mogelijkheid bestaat niet als de moeder een financiële instelling is.

Het kiezen van een Trade Repository

Wanneer u één van de wederpartijen bent bij een derivatencontract en dit dus moet melden, bent u vrij om te kiezen aan welke Trade Repository u dit doet. Welke gegevens u moet rapporteren kunt u vinden op de pagina’s 187 tot 193 van het ESMA-voorstel voor de Technische Standaarden.

Het aanvragen van een Legal Entity Identifier (LEI)

Verscheidene belangrijke velden van de transactierapportage moeten uiteindelijk gerapporteerd worden op basis van een zogenaamde Legal Entity Identifier (LEI). Deze code is wereldwijd uniek voor de instelling die de LEI heeft aangevraagd. 

Waarom deze verplichting?

Er bestaat momenteel geen eenduidig overzicht van de opbouw van derivatenposities door partijen. Bovenstaande rapportageplicht brengt daar verandering in. Trade Repositories moeten toegankelijk zijn voor ESMA, nationale bevoegde (toezichthoudende) autoriteiten en betrokken centrale banken. Regelgevers krijgen zodoende een beter overzicht van tegenpartijrisico en kunnen eventuele problemen, zoals concentratie van risico, in een vroeg stadium signaleren. Daarnaast verzorgen de Trade Repositories voor de markt een overzicht van geaggregeerde posities per derivatenklasse.