In het najaar van 2017 hebben de AFM en DNB een tweede meting uitgevoerd van het onderzoek ‘Financiële opzet en informatie’. Freke Manschot (Manager Pensioenen bij de AFM) en Bart Bos (Afdelingshoofd Expertisecentrum Financiële Risico’s Pensioenfondsen bij DNB) over de meting.
Wat is het onderzoek Financiële opzet en informatie?
Kort gezegd richt dit onderzoek zich op de vraag in hoeverre pensioenfondsen hun boodschap over indexatie, korting en opbouwkorting voor de komende jaren correct, duidelijk en evenwichtig geven. Wij zijn een tweede meting gestart om inzicht te krijgen in de voortgang ten opzichte van de uitkomsten van vorig jaar.
Zowel de DNB als de AFM vinden het belangrijk dat een deelnemer duidelijke verwachtingen heeft van zijn of haar pensioen. Met het oog op het invoeren van een nieuw pensioencontract en het behoud van het vertrouwen in het pensioenstelsel is het juist nu belangrijk dat deelnemers niet met verkeerde verwachtingen overstappen op een nieuw contract. Daarnaast helpen pensioenfondsen met een correcte, duidelijke en evenwichtige boodschap hun deelnemers voorzienbare teleurstellingen te voorkomen.
Hoe zag de meting eruit?
Tijdens de eerste meting in 2016 hebben we gekeken naar alle pensioenfondsen die aan het eind van 2015 een beleidsdekkingsgraad hadden van minder dan 110%. Dat waren er toen 137. Concreet leidt dit tot pensioenfondsen waarbij indexeren op de korte termijn niet vanzelfsprekend is en waarbij korten niet op voorhand uitgesloten kan worden. Naar aanleiding van gesprekken met de sector in de eerste helft van 2017 hebben de toezichthouders besloten de uitvraag van de tweede meting aan te passen om de sector te ontlasten en zodoende proportionaliteit toe te passen. Er zijn toen 70 fondsen geselecteerd die ook in de eerste meting zaten waarbij we rekening hebben gehouden met de score uit deze eerste meting.
Wat zijn de positieve resultaten van de tweede meting?
Pensioenfondsen hebben goede voortgang geboekt. Bijna de helft van de onderzochte pensioenfondsen informeert correct en duidelijk over korten en indexatie op de middellange termijn. Vorig jaar was dat nog beduidend minder. We zien ook dat het overgrote deel van de onderzochte pensioenfondsen waarbij we vorig jaar geen boodschap hebben aangetroffen, dit jaar wel een duidelijke boodschap heeft.
Zijn er ook nog verbeterpunten?
We hebben van pensioenfondsen begrepen dat ze het moeilijk vinden om van analyse een duidelijk boodschap te formuleren. Dit blijkt ook uit ons onderzoek. Een klein deel van de onderzochte pensioenfondsen verwoordt niet altijd een duidelijke boodschap over indexatie en korten die in lijn is met de uitkomsten van de financiële analyse. Voor het vaststellen van een correcte boodschap vinden wij het belangrijk dat pensioenfondsen de verwachtingen baseren op een stochastische analyse, zoals de haalbaarheidstoets of een ALM studie. Inmiddels is het overleg tusssen de sector en de toezichthouders om hier een oplossing voor te vinden, van start gegaan.
Daarnaast zien we bij de onderzochte pensioenfondsen die collectieve DC-regelingen (CDC-regelingen) uitvoeren ruimte voor verbetering. Vaak vinden we in die informatie alleen een uitleg over de CDC-regeling en geen verwachting van het bestuur over het mogelijk verlagen van het opbouwpercentage. Dit is onwenselijk. Het verlagen van het opbouwpercentage leidt ten slotte tot een lager pensioenresultaat.
Blijft dit onderwerp op de radar van toezichthouders?
Wij zullen ook dit jaar in ons pensioentoezicht aandacht geven aan de manier waarop pensioenfondsen over risico’s communiceren. In 2018 wordt bijvoorbeeld specifiek gekeken hoe de besluitvorming door fondsen tot stand komt bij de financiële opzet. Hierover worden de geselecteerde fondsen individueel benaderd.
Tot slot, hebben jullie nog tips voor de sector?
We willen de sector vooral oproepen elkaar op te zoeken en van elkaar te leren als het gaat om het vertalen van de uitkomsten van financiële analyses naar duidelijke boodschappen naar de deelnemers. Eenmaal een duidelijke, correcte en evenwichtige boodschap geformuleerd, raden wij de sector aan om de boodschappen te toetsen bij de deelnemers, zodat gewaarborgd wordt dat alle belanghebbenden begrijpen wat ze kunnen verwachten en wat de gevolgen zijn van maatregelen zoals kortingen en het niet verlenen van indexatie op hun pensioen.
Naar aanleiding van de eerste meting hebben we een flyer gemaakt. Het kan nooit kwaad daar nog eens naar te kijken.
De AFM maakt zich sterk voor eerlijke en transparante financiële markten.
Als onafhankelijke gedragstoezichthouder dragen wij bij aan duurzaam financieel welzijn in Nederland.
Informatie delen