Kosten worden gemaakt in de context van rendement en risico en moeten daarom altijd ook in die context worden uitgelegd. In vergelijking tot de kosten van de administratie (de zogenoemde kosten van pensioenbeheer), zijn de kosten van vermogensbeheer en transacties gemiddeld 4 keer zo hoog. Daarom vindt de AFM het van groot belang dat de deelnemers ervan uit mogen gaan dat hun pensioenfonds de kosten van het vermogensbeheer in ogenschouw neemt in haar besluitvorming en dat hun pensioenfonds adequate uitleg geeft over de kosten in de context waarvoor ze gemaakt worden: rendement en risico.
Terug
Kosten pensioenfondsen Voor Pensioenuitvoerders
De kosten die pensioenfondsen maken voor vermogensbeheer zijn van grote maatschappelijke betekenis. Een besparing van 0,1%-punt in de kosten kan een toename van 3% van het pensioenvermogen betekenen. Dus bij een gelijkblijvend rendement- en risicoprofiel, kan een kostendaling van 0,55% naar 0,45% een 3% hoger pensioenvermogen opleveren.
Hoe de kosten worden gerapporteerd
Sinds de eerste publicatie van de AFM in 2011 is er veel verbeterd in de rapportage en uitleg van de kosten. Kostenrapportages zijn sterk vooruitgegaan: alle pensioenfondsen rapporteren nu kosten en de gerapporteerde kosten zijn veel realistischer. Deze verbeteringen zijn gerealiseerd dankzij de inspanningen van de pensioenfondsen zelf, hun vermogensbeheerders, de Pensioenfederatie en de Raad voor de Jaarverslaggeving. Nederland loopt daarmee internationaal voorop als het gaat om kostentransparantie in dit segment.
Op onderdelen moeten de kostenrapportages echter nog beter: uit eerder verkennend onderzoek van DNB en AFM blijkt dat bijna driekwart van de pensioenfondsen nog onvolledig of onjuist rapporteert over vermogensbeheerkosten voor vastgoed, private equity en hedgefondsen.
Bovendien verdient de uitleg van de kosten van vermogensbeheer en transactiekosten een verdiepingsslag: van ‘vermelden wat het kostenniveau is’ naar ‘het waarom achter het kostenniveau’. De nieuwe kostenspiegel van de AFM (zie hierna) kan pensioenfondsen alert maken op mogelijke onderrapportages en biedt tegelijk ruggensteun voor een nadere uitleg van deze kosten.
Kosten in de context van de beleggingsmix
Om de discussie te verleggen van alleen “hoogte van totale kosten” naar “kosten in relatie tot rendement en risico”, heeft de AFM de kosten van vermogensbeheer nu in relatie gebracht met de werkelijke beleggingsmix van individuele pensioenfondsen. Deze mix vloeit immers voort uit het beleggingsbeleid waarin rendement en risico samenkomen.
Uit ons onderzoek blijkt dat de kostenniveaus van de meest gangbare en vaak liquide categorieën, zoals aandelen en vastrentende waarden, lager zijn dan de kosten van de meer alternatieve beleggingen zoals vastgoed, private equity en hedgefondsen. Het rendements- en risicoprofiel ziet er dan echter ook anders uit, dus alleen een kostenvergelijking is onvoldoende. Het gaat niet alleen over kostenhoogte, maar ook over rendement en risico en over de verantwoording van beleggingskeuzes in die context. En dat is precies de benodigde zinvolle uitleg van deze kosten.
Kostenspiegel met de indicatieve rekentool
Door naar de specifieke beleggingsmix van een pensioenfonds te kijken, ontstaat een eerste indicatie van een “verwacht totaalkostenniveau” voor dat pensioenfonds, gegeven de marktmediane kosten per beleggingscategorie en grootteklasse, de zogenoemde globale kostenspiegel. Dit gespiegelde kostenniveau (totaal en per beleggingscategorie) kan vergeleken worden met de werkelijke kosten.
Deze globale kostenspiegel vormt een eerste stap om de kosten nader uit te leggen en te verantwoorden. Wij nodigen pensioenfondsen uit om deze spiegel met het stappenplan te gebruiken om vervolgens nadere analyses te doen en uitleg te geven over eventuele verschillen tussen gespiegelde en werkelijke kosten. Bij de interpretatie kan vervolgens worden stilgestaan bij andere kostenbepalende factoren, zoals de mate van actief of passief beheer. Maar ook als er geen afwijking is, blijft het van belang te bezien of het vermogensbeheer kostenefficiënt is, gegeven het beleggingsbeleid.
Overige publicaties
AFM nieuwsbericht: AFM roept pensioenfondsen op hun beleggingskosten te spiegelen
AFM rapport: Jaarverslagen pensioenfondsen inzake kosten van vermogensbeheer en transactiekosten
AFM rapport: Kosten Pensioenfondsen verdienen meer aandacht (2011)
DNBulletin: Pensioensector rapporteert 0,53% aan kosten
DNBulletin: Pensioenfondsen rapporteren volledig over vermogensbeheerkosten, maar ruimte voor verbetering blijft (2014)
Uitkomsten DNB-AFM: onderzoek naar vermogensbeheerkosten pensioenfondsen
AFM nieuwsbrief: Pensioen 20 april 2015
Informatie delen