Kansen en risico’s van digitalisering kredietverleningsmarkt 2035

Toenemende digitalisering gaat impact hebben op kredietverleningssector

2035 zal de tijd zijn van ‘one click away’: alles kan overal en direct, interactief en digitaal. Kredietverstrekkers zullen hier zo veel mogelijk naar toewerken; het kredietproces zal verder worden gedigitaliseerd en meer gepersonaliseerd en interactiever worden. Kredietverleners vergaren meer data en maken slimmere data-analyses, in toenemende mate met artificiële intelligentie (AI). AI kan worden ingezet in bijna de hele kredietverleningsketen. Ook groeien de kansen voor kredietverleners om toegang te krijgen tot databronnen van andere organisaties; dit vanwege open finance wetgevingsinitiatieven in de EU. Hierdoor kan de kredietverlener consumenten steeds nauwkeuriger indelen in zeer specifieke doelgroepen. En beschikken ketenpartijen in toenemende mate over meer en andersoortige data om de kredietwaardigheid van de consument accuraat, fijnmazig en snel vast te stellen, en daarmee het kredietaanbod steeds meer te personaliseren. Ook kan de ontwikkeling van AI een steeds grotere rol gaan vervullen in het klantcontact. Aanvankelijk ter ondersteuning van de adviseur. Maar mogelijk kan AI de klant gaan helpen bij het zelfstandig afleggen van de klantreis, via bijvoorbeeld een online hypotheekportaal. De adviseur staat vervolgens stand-by als de klant hulp nodig heeft.

Kansen, maar ook risico’s

Voor consumenten zal verdere digitalisering drempelverlagend werken en het gebruiksgemak verhogen. Dit geeft positieve effecten, zoals vroegtijdige signalering van betaalproblemen en laagdrempelige betaaloplossingen. Maar ook negatieve effecten, zoals schuldgewenning, mogelijke uitsluiting van klanten door fijnmazigere data-analyses en privacy-kwesties. Vanuit het principe ‘klantbelang centraal’ staat voor de AFM het belang van een adequate beheersing van de risico’s voorop. Tegelijkertijd blijven we oog houden voor de kansen van digitalisering voor verbetering van de kwaliteit van en de toegang tot financiële dienstverlening voor consumenten. Dat vraagt om een balans tussen het geven van ruimte voor het benutten van deze kansen en het mitigeren van mogelijke risico’s. Tegen deze achtergrond gaan we de komende jaren nadrukkelijk aandacht besteden aan een aantal vraagstukken die uit deze verkenning naar voren komen.

Vraagstukken voor toezicht en sector

Een eerste vraagstuk gaat over instant credit. Want snel een krediet kunnen afsluiten kan leiden tot een geleidelijke cultuuromslag van ‘krediet is de uitzondering’ naar ‘krediet is de norm’. Een tweede vraagstuk is hoe de consument kan worden beschermd tegen risico’s op uitsluiting van kredietverlening, zonder dat dit ten koste gaat van kansen op grotere toegankelijkheid. Een derde vraagstuk gaat over de risico’s van personalisering van het kredietaanbod. Dit kan leiden tot risico’s op tweedeling en ongelijke behandeling onder consumenten. Een vierde vraagstuk betreft het toezicht op een steeds complexer en meer verweven ecosysteem rondom kredietverstrekking. En tot slot: een aantal technologische trends vergt ook het nadenken over hoe deze zich verhouden tot bestaande wet- en regelgeving op het vlak van gedragstoezicht en privacy.

Oproep aan de sector en stakeholders

We roepen de sector, maar ook andere betrokken toezichthouders, regelgevers en beleidsmakers op om, vanuit hun rol en verantwoordelijkheid, na te denken over het in deze verkenning geschetste mogelijke toekomstperspectief en de genoemde vraagstukken. De AFM gaat in de komende periode hierover graag verder in dialoog.

Meer informatie

Kansen en risico’s van digitalisering kredietverleningsmarkt 2035 (PDF, 509 kB)