Subtiele aanpassingen in keuzeomgeving bij pensioen kunnen sterk sturen
Pensioenuitvoerders doen er goed aan om gedragswetenschappelijke inzichten toe te passen bij het ontwerpen van de keuzeomgeving voor deelnemers, zeker met het oog op de komst van het nieuwe pensioenstelsel. Uit onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) samen met Marike Knoef, hoogleraar empirische micro-economie aan de Universiteit Leiden, blijkt dat de manier waarop keuzes worden aangeboden sturend kan werken.
In het kort
- Inrichting van keuzeomgeving kan sterk sturende invloed hebben
- Vooringevulde keuzes nog bepalender bij laag financieel kennisniveau
- Onderzoek en experimenteer in het belang van de deelnemer
Met de komst van het nieuwe pensioenstelsel in de komende jaren, krijgt de deelnemer meer keuzevrijheid. Die keuzevrijheid zorgt er ook voor dat er meer verantwoordelijkheid bij de deelnemer komt te liggen, terwijl de oudedagsvoorziening een complexe aangelegenheid kan zijn.
Inrichting van keuzeomgeving kan sterk sturende invloed hebben
De manier waarop en de omgeving waarin opties aan mensen voorgelegd worden, zijn van invloed op de keuzes die mensen maken. Dat blijkt uit het onderzoek dat de AFM heeft uitgevoerd samen met de Leidse hoogleraar Marike Knoef, tevens bestuurder bij Netspar: het kennisnetwerk over oudedagsvoorziening en pensioenen.
Op het oog kleine verschillen in het ontwerp en de vormgeving van keuzes, informatie en/of producten (zogenaamde nudges) kunnen sterk sturende invloed hebben. Wij onderzochten de nudge van een vooringevulde optie. Bijna de helft van de respondenten maakt een andere keuze rondom pensioen afhankelijk van welke optie van tevoren is aangevinkt.
Voorgestelde keuzes nog bepalender bij laag financieel kennisniveau
Uit het onderzoek blijkt dat mensen met een beperkt financieel kennisniveau zich nog meer laten beïnvloeden door de keuzes die al voorgeselecteerd zijn. Vooruitlopend op het nieuwe stelsel pleit de AFM al langer voor goede (keuze)begeleiding van deelnemers. Naast goede informatievoorziening toont deze studie het belang aan om bij de inrichting van de keuzeomgeving ook rekening te houden met het gedrag van mensen.
Onderzoek en experimenteer in het belang van de deelnemer
Empirisch onderzoek kan van toegevoegde waarde zijn om te bepalen hoe deelnemers het beste begeleid kunnen worden in hun pensioenkeuzes. De AFM staat dan ook positief tegenover pensioenuitvoerders die (veld)experimenten willen gaan inzetten in het belang van hun deelnemers. Eerder dit jaar kwam de AFM met het rapport Consumentengedrag: begrijpen, sturen en meten met daarin de belangrijkste gedragsinzichten voor financiële ondernemingen.
Het onderzoek Default as advice? A survey experiment on preselecting pension choices and the Endorsement effect is een AFM Occasional Paper en is ook als Netspar Discussion Paper gepubliceerd.
Contact bij dit artikel
Wilt u het laatste nieuws van de AFM ontvangen?
Schrijft u zich dan in voor onze nieuwsbrief, dan houden wij u op de hoogte.