Dit bericht is ouder dan drie jaar. De inhoud is daarom mogelijk niet meer actueel.
‘Psychologie van toezicht’ werpt nieuw licht op regelnaleving en ethisch gedrag in organisaties
Hoe worden mensen in organisaties gestimuleerd ‘het goede’ te doen, ook wanneer niemand kijkt? Dit is de centrale vraag in de oratie van Elianne van Steenbergen, die zij maandag 7 december uitsprak, voor de aanvaarding van haar ambt als bijzonder hoogleraar in de Psychologie van Toezicht. De leerstoel is begin dit jaar ingesteld door de Universiteit Utrecht en de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
In het kort
- Oratie hoogleraar ‘Psychologie van toezicht’
- Psychologische lens op regelnaleving
- Misverstanden over gedrag en cultuur in organisaties
- Toezichthouders kunnen aanpak effectiever maken
- Onderzoek naar gedrag en cultuur door AFM
Psychologische lens op regelnaleving
Van Steenbergen kijkt vanuit een psychologische lens zowel naar het gedrag van mensen in organisaties, als naar de invloed van toezichthouders hierop; wat stimuleert medewerkers om de regels na te leven en wat werkt juist averechts? Ze richt zich daarbij op de directe sociale context waarbinnen regelnaleving of -overtreding plaatsvindt; gedrag en cultuur in organisaties. Van oudsher wordt naleving vooral vanuit een economische of juridische blik bekeken.
Misverstanden over gedrag en cultuur in organisaties
In haar oratie benoemt ze verschillende misverstanden hierover. Bij wangedrag wordt dit vaak aan persoonlijke kenmerken toegeschreven. Maar de werkomgeving of het klimaat binnen organisaties hangen veel sterker samen met onethisch gedrag. Ook het idee dat cultuur in een organisatie volstrekt ongrijpbaar is, berust op een misverstand. Er is steeds meer informatie beschikbaar over waar bijvoorbeeld psychologische veiligheid uit bestaat en hoe je dit kunt meten en veranderen.
Toezichthouders kunnen aanpak effectiever maken
Toezichthouders kunnen in hun aanpak en communicatie beter aansluiten bij de redenen waarom mensen niet naleven, om effectief te zijn. Het ‘weten, willen, kunnen-model’ kan hierbij nog steeds verrassende inzichten bieden, aldus Van Steenbergen: ‘Dan kom je er bijvoorbeeld achter dat medewerkers de regels wel kennen en willen naleven, maar zaken als: een hoge targetdruk, ICT-systemen of de wijze van beoordelen, hen daar in hun beleving vanaf houden’.
Onderzoek naar gedrag en cultuur door AFM
De AFM doet sinds 2016 onderzoek naar gedrag en cultuur bij financiële ondernemingen. Hierdoor ontstaat beter inzicht in de factoren die belemmeren of stimuleren dat zij het klant- of publieke belang centraal stellen. Van Steenbergen werkt bij de AFM als senior toezichthouder in het team Gedrag & Cultuur binnen het Expertisecentrum. Bij de UU is zij verbonden aan de onderzoeksgroep Organisatiegedrag van Universiteitshoogleraar Prof. Dr. Naomi Ellemers.
Journalisten kunnen contact opnemen met Daniëlle de Jong, woordvoerder AFM, via 020 797 2129 of via danielle.de.jong@afm.nl.
Contact bij dit artikel
Wilt u het laatste nieuws van de AFM ontvangen?
Schrijft u zich dan in voor onze nieuwsbrief, dan houden wij u op de hoogte.