Beleggingsondernemingen melden vaker ongebruikelijke transacties, monitoring moet beter

In het kort

• Transactiemonitoringsproces moet adequater
• Ondernemingen nemen meer maatregelen om risico’s te beheersen
• Aantal cliënten uit risicosectoren en risicogebieden is beperkt
• Risicoclassificatie cliënten buiten Nederland lager
• PEP’s geconcentreerd bij een klein deel van de beleggingsondernemingen

De ruim 300 beleggingsondernemingen werken met een totaal beheerd vermogen van € 250 miljard en een geadviseerd vermogen van € 799 miljard.

Transactiemonitoringsproces moet adequater

Behalve dat maar een klein deel van alle alerts uit transactiemonitoring als ongebruikelijke transactie wordt gemeld bij de FIU-NL, zegt minder dan 5% van de bevraagde beleggingsondernemingen in de rapportageperiode een melding te hebben gedaan. Verder heeft circa de helft van de beleggingsondernemingen zich nog niet als melder geregistreerd bij de FIU-NL. Het aantal alerts staat niet in verhouding met het aantal uiteindelijke meldingen en melders, wat aangeeft dat het proces van transactiemonitoring en melding in het algemeen bij beleggingsondernemingen effectiever moet. Dit bevestigt de eerdere bevindingen van de AFM uit haarthema-onderzoek naar transactiemonitoring in 2019.

Beleggingsondernemingen nemen meer maatregelen om risico’s te beheersen 

Uit de vragenlijst blijkt verder dat beleggingsondernemingen op diverse gebieden actief maatregelen nemen om de risico’s steeds beter te beperken om bij witwassen en terrorismefinanciering betrokken te raken. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het aanbieden van meer trainingen voor beleidsbepalers en medewerkers op het gebied van anti-witwassen en het tegengaan van het financieren van terrorisme, en bijvoorbeeld dat nu ruim 90% van de beleggingsondernemingen een risicoprofiel opstelt van haar cliënten.

Aantal cliënten uit risicosectoren en risicogebieden is beperkt

Uit het marktbeeld blijkt ook dat slechts een klein deel van het totale vermogensbeheer door beleggingsondernemingen is toe te wijzen aan cliënten die uit een sector komen met meer risico op witwassen en het financieren van terrorisme. Daarbij valt te denken aan cash-intensieve retail en vastgoedexploitatie. Ook het aandeel dat wordt belegd in beleggingscategorieën met een - volgens de AFM - verhoogd risico is klein. Het aantal cliënten afkomstig uit landen die als risicovol worden beschouwd, is in totaal minder dan 1%.

Risicoclassificatie van cliënten buiten Nederland lager

Ook valt in het marktbeeld op dat beleggingsondernemingen het risico dat buitenlandse cliënten vormen, gemiddeld (veel) lager beoordelen dan het risico van cliënten die afkomstig zijn uit Nederland.

PEP’s geconcentreerd bij een klein deel van de beleggingsondernemingen

De iets meer dan 200 binnen- en buitenlandse politiek prominente personen (Politically Exposed Person (PEP)) die beleggingsondernemingen als cliënt hebben, zijn geconcentreerd bij een klein deel, bijna 14%, van alle ondernemingen. Het gaat daarbij onder andere om (familie van) politici of hoge ambtelijke functionarissen. Circa 15% van de PEP’s is woonachtig in een hoogrisicoland.

Het marktbeeld is opgesteld aan de hand van een vragenlijst die de AFM ieder jaar naar beleggingsondernemingen stuurt met vragen over de Wet ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering (Wwft) en de Sanctiewet. Iets meer dan 98% heeft hier op geantwoord.